top of page

Dopamin ve Oksitosin Kokteyli Oyunlaştırma?



Neden oyunlaştırma? Çünkü işe yarıyor…


İyi haber; doğru tasarlandığında işe yarıyor. Kötü haber; doğru tasarlanma yüzdesi çok düşük. “Oyunlaştırma Nedir?” başlıklı yazımda belirttiğim gibi en temelde de oyunlaştırma %90 insanı, psikolojiyi ve temel dürtüleri ele alırken %10’luk bir kısmı tekniktir diyebilirim.


Bu anlamda hedefleri, hedef davranışları ve oyunlaştırmanın uygulanacağı grubun temel dürtülerini ve davranış profillerini ortaya koymadan girişilen işler başarısızlığa mahkum olacaktır.


Neden işe yarıyor kısmı ise çok basit;

  1. Deneyim sunuyor,

  2. İnsanı merkeze alıyor,

  3. Oyunların verdiği keyfi veriyor ve eğlenceli.


Oyunlaştırma, insan merkezli olarak ve bütünsel bir tasarımla yapıldığı sürece işe yarayacaktır.



İyi oyunlara saatlerimizi harcarız. Peki neden? Zevklidir, bizi harekete geçirir, haz verir, tatmin oluruz, başka bir evrene gideriz ve kelimelere bile dökemediğimiz duygular yaşarız. Kazanmak, oynamak, rekabet veya işbirliği beynin zevk devrelerini harekete geçir.


Okulda ya da işte geçen uzun bir günden sonra birçoğumuz gündelik hayatın stresini hafifletmek için oyunların dünyasına dalarız. Işık sensörleri, hikaye, kurgu, müzik ve teknolojinin getirdiği tüm yenilikler oyunlardaki deneyimi daha da artırmıştır. Ekrandaki ve maceradaki karakterleri izlerken ve oynarken beyinde oksitosin ve dopamin denen kimyasallar açığa çıkar. Bu kimyasallar, mutluluk duymamıza ve kurgusal dünya ile derin bir bağ hissetmemize neden olan hormonlardır. İnsanlara sanal varlıkların gözünden farklı hikayeler ve deneyimler yaşama fırsatı verir.


Allan Reiss’in Stanford Üniversitesi'nde deneklerin oyun oynarken beyin üzerine yaptıkları araştırmada da ortaya çıktığı gibi tüm konularda, oyun oynamak, görsel işleme, görsel-uzaysal dikkat, motor fonksiyon ve sensorimotor entegrasyonu ile ilişkili olanlar dahil olmak üzere çok sayıda beyin bölgesini aktive etmektedir. Bunlar, bu çalışma için şaşırtıcı sonuçlar olmasa da, ilginç olan şey, nableus accumbens'in yanı sıra amigdala ve orbitofrontal korteks de dahil olmak üzere medial ön beyin zevk devresinin kilit bölgelerinin de aktive edilmesiydi.

Kısacası oyun oynayan kişilerin mutlu oldukları ve haz aldıklarını söylüyor bu deney bize.


Bu sonuçların en ilginç yönü genel bulgulardır. Aslında doğası gereği içsel motivasyon içermeyen ve video oyunu oynarken doğal olmayan davranışlar gerçekleştiren deneklerin, tüm çalışmalarda zevk devresini bir dereceye kadar aktive ettiği görülmüştür. Olası sonuç birçok video oyununun oldukça etkili bir ödül programı sunmasına ve sağladıkları kısa haz anlarını sıklıkla tekrarladıkları içindir. Kısacası ödül merkezi harekete geçmiştir.


Farklı bir beyin taraması formu (positron emisyon tomografisi veya PET) kullanan bir başka çalışmada ise bir tank-sürüş video oyunu oynayan deneklerde dopamin salınımının arttığı görülmüştür. Ayrıca, oyunda en yüksek puan alan konular dorsal striatum ve nucleus accumbens'te en büyük dopamin salınım sinyallerine sahipti. Bu çalışma da video oyunlarında dopamin zevk devresi aktivasyonu gösteren diğerleriyle tutarlı olduğunu göstermekle birlikte, puanı daha zor olan konu ve koşullarda zevkin daha da artığını göstermektedir.


Peki bu kimyasallar ne işe yarar? İşte önemli nokta burada.


Oksitosin salındığında, insanlara iyimserlik, güven, benlik saygısı ve üstatlık gibi duygular yaşatır. İnsanları birbirine bağlayan ve aşık olmayı sağlayan bu hormon aynı zamanda bağlılık hormonu olarak da adlandırılır.


Dopamin, beynin en önemli sinir taşıyıcılarındandır. Kısaca mutluluk hormonu olarak da anılır. Dopamin zevk, coşku, memnuniyet gibi şeylerden sorumludur. Dopaminin en temel ve bilinen görevi ödül mekanizmasındaki rolü ve motivasyondur.


Oyunlaştırma da ayni oyunlardaki gibi oyun dinamiklerini, mekaniklerini ve bileşenlerini kullanır. Bunun üzerine hikayeyi ve kurguyu ekleyerek bir tutam da eğlence koyar. Bu nedenledir ki sanal ortamlarda oyunların tetiklediği bu hormonları gerçek hayatta da tetiklemeye çalışır. İşi daha keyifli hale getirir ve çalışanın bağlılığı ile motivasyonunu yükseltir. Kısacası müthiş bir deneyim yolculuğu yaşatırlar.


Özellikle de oyunlaştırdığınız yaş grubu hele ki oyuncu diyebileceğim yeni nesil bir grupsa, oyunlaştırma sizler için yeni ve çok etkili bir araç haline gelebilir.


İşte oyunlaştırmanın amacı da bu hormonların tetiklenmesini sağlayarak daha müthiş deneyimler sunmak, anlam katmak, mutluluk sağlamak ve işe keyif katarak belirlenen hedeflere ulaşabilmek için kalıcı pozitif davranış değişiklikleri sağlamaktır.


Bir sonraki yazımda oyunlaştırma çeşitleri ve davranış değişikliği sağlamak üzerine yazacağım.



Takipte kalın…



Kaynakça:

http://www.chemistryislife.com/the-chemistry-of-6

https://www.psychologytoday.com/us/blog/the-compass-pleasure/201110/video-games-can-activate-the-brains-pleasure-circuits-0


Son Paylaşımlar
Arşiv
Etiketlere Göre Ara
Henüz etiket yok.
Beni Takip Edin
  • Facebook Sosyal Simge
  • LinkedIn Sosyal Simge
  • Heyecan Sosyal Simge
  • Instagram Sosyal Simge
bottom of page